فهرست مطالب
ویروسی شدن تلفن همراه می‌تواند زندگی ما را فلج کند، چرا که این دستگاه‌ها نقش پررنگی در زندگی ما پیدا کرده‌اند و با ویروسی شدن آن‌ها و ایجاد اختلال در فرآیندهای اجرایی‌شان، دچار مشکلات زیادی می‌شویم. اگرچه برخی از این ویروسها کاملاً به‌صورت مستقیم تلفن هوشمند شما را هدف می‌گیرند، بعضی دیگر هم برای سرقت پول یا اطلاعات شما بازی زیرکانه‌تری انجام می‌دهند. در این مطلب قرار است بررسی کنیم که چطور بفهمیم گوشیمان ویروسی شده و بعد از آن، چه اقداماتی انجام دهیم. تا انتهای مقاله با تکنولایف همراه باشید.
مطالب مرتبط: بهترین آنتی ویروس های اندروید
ویروسها معمولاً به دلیل دسترسی کاربران به محتواهای مشکل‌ساز، به تلفن‌ها راه پیدا می‌کنند. شما هرگز نباید روی لینکهای ناشناسی که در یک متن وجود دارد، کلیک کنید. نباید پیوست‌های ناشناس ایمیل‌ها را باز کنید یا یک برنامه جدید ناشناس را دانلود کنید. این‌ها همه منابع احتمالی بدافزار هستند که گوشی‌های همراه را مکرر مورد هدف قرار می‌دهند، چراکه مردم معمولا برای باز کردن یک متن یا نصب یک برنامه جدید زیاد فکر نمی‌کنند. بسیاری از کاربران تا زمانی که اتفاق عجیب و غریبی برایشان نیفتد، متوجه نمیشوند که دستگاهشان به ویروس آلوده شده است.
درواقع هر نوع نرم‌افزاری که به گوشی هوشمندتان آسیب بزند، بدافزار نامیده میشود؛ نرم‌افزارهایی که میتوانند در دسته‌های ویروس، کرم، تروجان، باج افزار یا نرم‌افزارهای سرقت اطلاعات خصوصی تقسیم شوند. چنین ابزاری را مجرمان سایبری تولید می‌کنند تا بتوانند دسترسی به اطلاعات شخصی کاربر داشته باشند یا از طریق به دست گرفتن کنترل دستگاه، اقدامات خاصی را انجام دهند.
بدافزارها ساخته شده‌اند تا ابزاری برای مجرمان سایبری باشند؛ ابزاری که میتوانند به مجرمان سایبری در دستیابی به اطلاعات حساس کاربر، نظارت و جمع‌آوری اطلاعات از الگوهای رفتاری کاربران و موارد دیگر کمک کنند.
اصولا بدافزارها میتوانند اهداف مختلفی داشته باشند؛ از نصب برنامه‌های مخرب گرفته تا نظارت بر الگوهای رفتاری کاربر و فروش این دسته از اطلاعات به شرکت‌های تبلیغاتی گرفته تا خالی کردن حساب بانکی کاربر یا استفاده از گوشی هوشمند برای استخراج رمزارز می‌تواند از مواردی باشد که بدافزارها توسعه یافته‌اند.
در کنار آن، امکان دارد مجرمان سایبری از انبوهی از گوشی‌های هوشمند برای حملات DDOS استفاده کنند. در اکثر شرایط ممکن است که متوجه نشوید بدافزاری روی گوشی هوشمندتان نصب شده و مجرم سایبری با اهداف خاص خود از دستگاهتان استفاده می‌کند. به همین منظور ابتدا مواردی را برایتان توضیح خواهیم داد که متوجه شوید آیا گوشی هوشمندتان مورد حمله‌ی سایبری قرار گرفته یا خیر.
آسیب‌های وارده به گوشی هوشمند میتوانند به دسته‌ی داخلی یا خارجی تقسیم شوند. آسیب‌های خارجی به راحتی با چشم قابل رویت بوده و کاربر می‌تواند برای مثال جای ضربه‌ای را که به تلفن هوشمند وارده شده، تماشا کند. با این حال، آسیب وارد شده به بخش داخلی دستگاه ممکن است به راحتی قابل تشخیص نباشد.
هر نوع از بدافزارها تاثیرات خاص خود را روی گوشی هوشمند دارد؛ برای مثال برخی از بدافزارها به دلیل انجام عملیات پیاپی باعث کندی دستگاه شده یا انرژی موجود در باتری را به سرعت تخلیه می‌کنند. با دیدن بعضی از نشانه‌ها روی گوشی همراه خود، میتوانید به ویروسی شدن آن پی ببرید. در ادامه، مهم‌ترین علائم هشدار را بررسی می‌کنیم.
پاپ‌ها فقط تبلیغاتی منزجرکننده نیستند، آن‌ها میتوانند برای گوشی همراه شما خطرناک باشند. Adware نوعی بدافزار است که با تبلیغات پاپ آپ مزاحمی که اغلب به‌سختی میتوانید از شر آن‌ها راحت شوید، گوشی شما را فرا می‌گیرد یا برنامه‌های شما را آلوده می‌کند. بنابراین، اگر از این نوع تبلیغات با منابع نامشخص روی گوشی شما ظاهر میشود، میتوانید به ویروسی شدن گوشی‌تان شک کنید.
نوعی از ویروس‌های تلفن‌های همراه هستند که بعضی از فرآیندها را به طور خودکار امتحان می‌کنند تا کاربران را فریب دهند. به عنوان مثال، ممکن است این ویروسها به شکل مخفیانه ده‌ها متن را به شماره‌های مخاطبین شما ارسال کنند. اگر حاضر نیستید که برای هر متن تنظیم‌شده عوارض ویژه پرداخت کنید، احتمالا این بدافزار کار خود را انجام میدهد. این ویروسها میتوانند هزینه‌های دیگری هم برای شما ایجاد کنند. ویروس ممکن است تمام بسته اینترنت شما را بخورد و هزینه زیادی روی دست‌تان بگذارد.
با گذشت مدت زمانی، باتری گوشی‌ها ممکن است تا حدودی کارایی خود را از دست بدهند، اما اگر باتری شما به طور ناگهانی با سرعت زیاد شروع به خالی شدن می‌کند، وقت آن است که نگاهی دقیق به همه اتفاقات بیندازید. ممکن است نرم‌افزارهای جاسوسی داشته باشید که در پس‌زمینه در حال اجرا هستند تا اطلاعات شما را جمع‌آوری کنند.
لیست برنامه‌های موجود در دستگاه را باز کنید و به دنبال یک مورد عجیب باشید. ممکن است، ویروسی، یک برنامه غیرمنتظره را دانلود کرده باشد. trojan horse هم می‌تواند دلیل دیگری برای مشکلات گوشی همراه شما باشد. اگر در بین برنامه‌هایتان، برنامه عجیبی می‌بینید که مطمئن هستید خودتان آن را دانلود نکرده‌اید، آن را باز نکنید!
خاموش شدن یک‌باره تلفن همراه شما می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. مشکلات باتری، گرم‌شدن بیش‌ازحد و باگ‌هایی در به‌روزرسانی‌ها، می‌تواند دلیل خاموش شدن ناگهانی گوشی شما باشد، اما اگر تلفن شما بدون توجه به کاری که انجام می‌دهید، مرتبا به یک شکل دچار مشکل میشود و قفل می‌کند، احتمال اینکه ویروسی شده باشد، بسیار است.
این اتفاق زمانی که یک باج‌افزار (ransomware) تلفن شما را آلوده کرده است، رخ میدهد. باج‌افزار برنامه‌ها و فایل‌های شما را قفل می‌کند، سپس به شما اطلاع میدهد که چه کاری انجام داده است. هدف از این کار این است که شما برای استفاده مجدد از تلفن همراهتان مجبور به پرداخت غرامت شوید.
برخی از بدافزارها برای دسترسی به اپلیکیشنهای خاصی توسعه یافته‌اند. درواقع مجرم سایبری می‌خواهد به بخش خاصی از اپلیکیشن دسترسی داشته باشد و برای مثال موجودی حساب بانکی کاربر را خالی کند. این نوع از بدافزارها در برخی از شرایط روی اپلیکیشنهای دیگر نیز اثرات منفی می‌گذارند و باعث کند شدن سرعت دستگاه در بارگذاری برنامه‌ها می‌شوند.
از مشکلاتی که امکان دارد برای گوشی هوشمندتان رخ دهد، کند شدن ناگهانی دستگاه است. به این حالت که حتی انجام امور ساده مانند ناوبری در محیط رابط کاربری با کندی و تاخیر فراوان صورت می‌گیرند و حتی ممکن است عملکرد گوشی متوقف شود؛ اتفاقی که اصطلاح فریز شدن را برای آن در نظر گرفته‌اند.
راهکارهایی برای بررسی وجود ویروس یا هر بدافزار دیگری در گوشی هوشمند ارائه شده که شاید مهم‌ترینشان برنامه‌های اسکن ویروس باشند. درواقع گاهی اوقات ممکن است بتوانید برای جست‌وجوی ویروس‌های خاص در تلفن خود از برنامه اسکن استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر Samsung Galaxy دارید، میتوانید با Smart Manager نرم‌افزارهای مخرب را اسکن کنید. همچنین، میتوانید برای کمک به امنیت بیشتر گوشی خود، برنامه ثالث دانلود کنید.
بسیاری از آنتی‌ویروس‌های برندهای محبوب وجود دارند که میتوانند این کار را برای شما انجام دهند. برنامه امنیتی Avast، می‌تواند گزینه مناسبی باشد و خبر خوب اینکه دانلود آن رایگان است. نکته مهم درمورد برنامه‌های اسکن ویروس این است که هیچ‌کدام از آن‌ها 100% قابل اعتماد نیستند و برای دستیابی به بهترین نتیجه، باید مرتب آن‌ها را آپدیت کنید.
پیشنهاد نویسنده: روش های جلوگیری از هک وای فای
با توضیحات بالا، اگر فکر می‌کنید که گوشی شما ویروسی شده است، هرچه زودتر ارتباط گوشی با اینترنت را قطع کرده و دستگاه را خاموش کنید. اگر میخواهید از تلفن خود استفاده کنید یا میخواهید نشانه‌های دیگری از ویروس در آن پیدا کنید، باید در حالت امن (safe mode) این کار را انجام دهید. اگر آیفون دارید و میخواهید وارد حالت امن شوید، میتوانید گوشی را روشن کنید و دکمه کاهش ولوم را نگه دارید تا زمانی که لوگو اپل روی صفحه ظاهر شود. در تلفن‌های اندروید هم معمولا با فشار دادن و نگه داشتن دکمه ،Power Off تا زمانی که اعلان Reboot to Safe Mode روی صفحه ظاهر شود، میتوانید وارد حالت امن شوید. وقتی که در حالت ایمن قرار گرفتید، میتوانید به دنبال برنامه‌های مشکوک و مشکلات دیگری باشید که ممکن است دستگاه شما را تهدید کنند.
چندین روش برای حذف ویروسها و هرگونه بدافزار دیگری از گوشی اندرویدی وجود دارد که در ادامه آن‌ها را در اختیارتان قرار خواهیم داد.
بخش تنظیمات را باز کرده و به بخش Apps & Notifications بروید. حال، کروم را انتخاب کرده و از منوی حافظه و کش (Storage & cache) مطابق شکل زیر گزینه‌های پاکسازی حافظه و کش را انتخاب کنید.
اصولا برای رفتن به حالت ایمن باید دکمه‌ی پاور را گرفته و فشار دهید. صفحه‌ای برایتان باز خواهد شد تا وارد حالت ایمن یا Safe Mode شوید. در بخش ایمن میتوانید به سراغ برنامه‌های مشکوک رفته و آن‌ها را پاک کنید.
حالت ایمن امکانی را فراهم می‌سازد که تنها اپلیکیشنهای مخصوص گوگل اجرا شوند و برنامه‌های شخص ثالث غیرفعال باشند. برای رفتن به بخش مدنظر و پاک کردن اپلیکیشنهای مشکوک به برخورداری از بدافزار از قسمت تنظیمات به بخش Apps & notifications بروید. در این بخش تمامی اپلیکیشنهای نصب شده روی گوشی هوشمند وجود دارد. حال اپلیکیشنی که فکر می‌کنید به دستگاه آسیب وارد می‌کند را انتخاب و حذف کنید.
گوگل بخشی را در نظر گرفته که گوگل پلی پروتکت نام دارد. این بخش می‌تواند عملکرد اپلیکیشن‌ها را بررسی کرده و رفتارهای مشکوک را شناسایی کند. درواقع اگر این بخش را فعال کنید، اپلیکیشن‌هایی که الگوهای رفتاری مشابه با بدافزارها را دارند، مشخص ساخته و حذف می‌کند.
برنامه‌های ضد بدافزار که با نام آنتی ویروس نیز شناخته می‌شوند بهترین راهکار برای جلوگیری از به خطر افتادن گوشی هوشمندتان هستند. در زمانی نیز که احساس کردید دستگاهتان از وجود بدافزار آسیب می‌بیند با نصب چنین برنامه‌هایی میتوانید بدافزار را از گوشی هوشمندتان پاک کنید. در حال حاضر برنامه‌های متعددی در پلی استور وجود دارد که برخی رایگان و برخی نیز پولی هستند؛ بنابراین پیش از اقدام، نسبت به انتخاب برنامه‌ی مناسب تحقیق کنید.
اگر هیچیک از روش‌های بالا کمکی نکردند، روشی که پیش رویتان است می‌تواند راهکاری برای حل مشکلتان باشد. در روش مدنظر باید گوشی هوشمندتان را به تنظیمات کارخانه بازگردانید. البته باید در نظر داشته باشید که انجام چنین کاری به معنی از دست دادن اطلاعاتتان خواهد بود.
از منوی تنظیمات به بخش سیستم بروید و روی گزینه‌ی ریست ضربه بزنید. در صفحه‌ای که ظاهر خواهد شد گزینه‌ی پاک کردن تمامی اطلاعات یا Erase all data را انتخاب کنید. دستگاه به صورت خودکار مراحل ریست فکتوری را انجام داده و گوشی پس از ریست شدن دوباره راه‌اندازی خواهد شد.
در صورتی که از پیش فایل پشتیبان تهیه کرده باشید میتوانید اطلاعات از دست رفته را بازیابی کنید.
برخی از بدافزارها میتوانند عملکرد مرورگرتان را تحت تاثیر قرار دهند و پس از قرار گرفتن در حافظه، آثار مخربی روی آیفون داشته باشند. طبیعتا با پاک کردن حافظه‌ی مرورگر می‌توان ایرادات پیش آمده را برطرف ساخت. روش‌های دیگری مانند به‌روزرسانی سیستم‌عامل (نصب پچ‌های امنیتی جدید)، بازگرداندن تنظیمات گوشی به حالت کارخانه و موارد دیگر نیز میتوانند کارآمد باشند.
برای حذف کردن ویروس یا بدافزارها از آیفون میتوانید مراحل زیر را امتحان کنید:
به بخش تنظیمات رفته و روی گزینه‌ی سافاری Safari ضربه بزنید. حال از منویی که پیش رویتان قرار دارد گزینه‌های Clear History و Website Data را انتخاب کنید. در صورتی که از مرورگرهای دیگری استفاده می‌کنید، مراحل ذکر شده را روی آن مرورگرها نیز تکرار کنید.
برخی مواقع ایراداتی در عملکرد دستگاه پدید می‌آید که به علت باگ‌های نرم‌افزاری است و درواقع دستگاه دچار ویروس یا بدافزار نشده است. گوشی هوشمند را با نگه داشتن دکمه‌ی پاور خاموش و دوباره روشن کنید تا ایرادات احتمالی برطرف شوند.
به بخش تنظمیات رفته و گزینه‌ی General را انتخاب کنید. حال از منویی که پیش رویتان قرار دارد، گزینه‌ی آپدیت نرم‌افزاری را انتخاب کنید.
در صورتی که از گوشی هوشمندتان فایل پشتیبان تهیه کرده باشید، امکان بازیابی آن را خواهید داشت تا ایرادات پیش آمده را برطرف سازید. برای استفاده از فایل پشتیبان میتوانید به بخش تنظیمات رفته و وارد بخش General شوید. حال گزینه‌ی ریست را انتخاب کنید.
با انتخاب گزینه‌ی Erase All Content and Settings تمامی اطلاعات موجود در آیفون حذف میشود. از شما پرسیده خواهد شد که آیا میخواهید فایل پشتیبان تهیه کنید یا خیر. با انتخاب ساخته شدن فایل پشتیبان میتوانید اطلاعات حساس خود را ذخیره کرده و پس از راه‌اندازی آیفون به اطلاعاتتان همچنان دسترسی داشته باشید. اگر در گذشته فایل پشتیبان تهیه کرده بودید، میتوانید آن را اجرا کرده و اطلاعاتتان را حفظ کنید.
چنین روشی در شرایطی کارآمد است که فایل پشتیبان ندارید و فایل پشتیبان جدید نیز همچنان ایرادات گذشته را به همراه دارد. در این شرایط بخش تنظیمات رفته و وارد بخش General شوید. حال گزینه‌ی ریست را انتخاب کنید. گزینه‌ی Erase All Content and Settings را انتخاب کنید تا تمامی اطلاعات روی گوشی حذف شود.
مانند اندروید، iOS نیز دارای انبوهی از اپلیکیشن‌هایی است که قادر به افزایش ضریب امنیتی دستگاه هستند. شما میتوانید از طریق اپ استور، اپلیکیشن آنتی ویروس یا ضد بدافزاری را انتخاب کرده و روی گوشی هوشمندتان نصب کنید.
اپلیکیشن‌ها را از منابع امن دانلود کنید: هر دو شرکت اپل و گوگل دارای پلتفرمی برای دانلود اپلیکیشن هستند. با این حال، برخی از کاربران، اپلیکیشنهای دلخواهشان را از منابع دیگر دانلود و نصب می‌کنند که ممکن است برنامه‌های مدنظر دستکاری شده باشد و پس از نصب، بدافزاری را به حافظه‌ی دستگاه انتقال دهد.
پیش از نصب از ایمن بودن اپلیکیشن مطمئن شوید: در برخی مواقع ممکن است حتی اپلیکیشنهای موجود در اپ استور و پلی استور از بدافزار برخوردار باشند. به همین علت پیش از نصب اپلیکیشن، نظرات کاربران دیگر را مطالعه کنید. برخورداری امتیاز کم نیز می‌تواند بیانگر مشکلات متعدد اپلیکیشن باشد.
سیستم‌عامل دستگاهتان را همیشه به روز نگه دارید: هر آپدیت دارای پچ‌های امنیتی است که ضریب امنیتی دستگاه را در برابر خطرات احتمالی افزایش میدهد. درواقع باگ‌های موجود در سیستم‌عامل با استفاده از پچ‌های امنیتی برطرف می‌شوند و به‌روز بودن سیستم‌عامل می‌تواند بسیاری از خطرات احتمالی را از بین ببرد.
روی لینکهای مشکوک کلیک نکنید: برخی از هکرها از طریق ارسال لینک اقدام به سرقت اطلاعات کاربر می‌کنند. با این حساب، وارد سایت‌های مشکوک نشوید و روی هر لینکی کلیک نکنید.
مراقب شبکه‌های عمومی باشید: در برخی موارد تنها با وارد شدن به شبکه‌های عمومی Wi-Fi امکان دارد اطلاعات حساستان در اختیار هکرها قرار گیرد. درواقع هکرها از چنین روش‌هایی برای به دست آوردن اطلاعات کاربران یا دسترسی به دستگاهشان استفاده کنند. بنابراین در زمان استفاده از شبکه‌ها مراقب فعالیت خود باشید و در زمان اتصال به چنین شبکه‌هایی وظایف حساس مانند تراکنش مالی را انجام ندهید.
متاسفانه، هنگامی که ویروسی به تلفن شما راه پیدا کند، راهکارهای محدودی برای خلاص شدن از شر آن دارید؛ به‌خصوص اینکه بعضی از بدافزارها میتوانند به‌خوبی مخفی بمانند. توصیه ما این است که تلفن خود را به تنظیمات کارخانه برگردانید، سپس با استفاده از نسخه پشتیبانی که قبل از ویروسی شدن آن را تهیه کرده‌اید، داده‌های خود را بازیابی کنید. اگر تا الان از تلفن خود نسخه پشتیبان تهیه نکرده‌اید، خطر از دست دادن دائمی بعضی از داده‌ها برای شما وجود دارد. پس همین الان برای این کار اقدام کنید.
پرسش‌های متداول
آیا امکان دارد بدون اطلاع من برنامه‌ای روی گوشی هوشمند نصب شود؟ بله. برخی از بدافزارها اپلیکیشن‌هایی را بدون اطلاع کاربر روی دستگاه وی نصب می‌کنند که می‌تواند اهداف مختلفی داشته باشد.
اپلیکیشنهای آنتی ویروس و ضد بدافزار نصب نمیشوند، جه راهکاری برای حذف ویروسها وجود دارد؟ در چنین شرایطی یکی از بهترین روشها بازگرداندن گوشی هوشمند به حالت کارخانه است؛ اما میتوانید از حالت ایمن یا Safe Mode نسبت به حذف اپلیکیشنهای مشکوک اقدام کرده و آنتی ویروس یا ضد بدافزار مدنظرتان را نصب کنید.
آیا ویروسها از طریق فایل‌های تصویری نیز انتقال می‌یابند؟ بله. درواقع یکی از روش‌های انتقال ویروس و بدافزار از طریق تصاویر است.
در صورت رفتن به لینکهای مشکوک چه اتفاقی رخ میدهد؟ هر کدام از این لینکها میتوانند آثار مخرب خود را داشته باشند که شامل سرقت اطلاعات کاربر، انتقال ویروس یا بدافزار و موارد دیگر میشود.
بررسی گوشی سامسونگ اس ۲۴ اولترا به همراه تست گیمینگ و کیفیت دوربین ها
ناشناس
یه سئوال ، کوشی من که اندروید هستش خود به خود صدای زنگ گوشیم عوض شده اینم می تونه یه نوع ویروس باشه؟
احسان نیک پی
ملودی
سلام ببخشید اگه آیفون را به تنظیمات کارخانه برگردانیم اطلاعات گوشی حذف میشن؟
احسان نیک پی
ماهان
عالی بود
احسان نیک پی
مهری
بسیار عالی بود ممنون از شما من که استفاده کردم .